Keçinin tiftiğini, tavşanın yününü artık başkaları üretip sebepleniyor. Yanlış dedim: Sebeplenmek, dolaylı olarak yarar sağlamayı anlatır. Oysa yeni üreticiler dolaylı olarak filan değil, bilinçli olarak yarar sağlıyorlar. İngiltere 1 numaralı tiftik üreticisi, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) 1 numaralı tavşan yünü üreticisi. Dünyada yılda 8-12 bin ton arasında üretilen Angora tavşanı yününün yüzde 90’ını ÇHC karşılıyormuş. Keçileri kaçırdığımız gibi, tavşanların kaçırılmasına da engel olamamışız. 18. yüzyılın ilk çeyreğinin sonlarında Ankara tavşanı Fransa’ya götürülmüş. Aynı yüzyılın ortalarında Fransız karaliyet ailesinin gözde evcil hayvanlarından biri olup çıkmış. Yüzyılın (18.) sonuna gelindiğinde Avrupa’ya yayılmış. ABD’yi onurlandırması içinse ise 20. yüzyılı beklenmiş. Günümüzde Ankara’nın adını taşıyan tavşandan Ankara’da sadece 800 adet bulunduğu öne sürülüyor.
Angora rabbits/Ankara tavşanı hakkında yayımlanan kitaplar, “tavşanı alanın, Üsküdar’ı çoktaaan geçtiğini” sergiliyor. Türkiye’de Ankara tavşanı hakkında yazılmış kitap yok gibi. İnternette birkaç makaleye rastladım. Oysa, bu sayfada yer alan kitaplar Ankara tavşanının özellikleri, türleri, nasıl yetiştirileceği, nasıl besleneceği, satın alınması, ederi, nasıl bakılacağı, vb. hakkında ayrıntılı bilgiler içeriyor. Kitaplardan biri “Ankara tavşanının hangi türü size uygundur” sorusunu yanıtlamaya çalışıyor. Ann L. Fletcher imzalı kitap özellikle İngiliz, Fransız, Dev Atlas ve Alman Angora tavşanları hakkında bilgilendiriyor.
Bir diğer kitap, arka bahçede yetiştirilen Angora tavşanı elyafının satılması konusunu aydınlatıyor. Fletcher’in kitabının kapağında anılan Ankara tavşanı türleri o kadarla da sınırlı değil. Kısaca ARBA diye anılan (American Rabbit Breeders Association) Amerikan Tavşan Yetiştiricileri Birliği Ankara tavşanının 12 bağımsız türü olduğunu belirlemiş. Türler gene “Angora” yani “Ankara” nitesiyle birlikte anılıyor: English (İngiliz) Angora, French (Fransız) Angora, Giant (Dev) Angora, Satin (Atlas) Angora, German (Alman) Angora, Chinese (Çinli) Angora, Finnish (Finli) Angora, Japanese (Japon) Angora, Korean (Koreli) Angora, Russian (Rusyalı) Angora, St. Lucien (Kanada/Kebekli) Angora, Swiss (İsviçreli) Angora. Ankara tavşanının kırpılan tüyleri işlenince Ankara tavşanı yünü eldeleniyormuş ki, antialerjik, yüksek ısı tutan, elektromanyetik ve ses dalgalarını iyi geçirmeyen özellikleri dolayısıyla tıpta ve uzay sanayiinde diğer yünlere yeğleniyormuş.
Ankara tavşanının encamını araştırırken, kimi girişimcilerin yeniden çiftlikler kurduklarını okudum. Örneğin, bir gazete haberinde, 2011 yılında Antalyalı bir üstlenicinin Fransa’dan 20 dişi 4 erkek Ankara tavşanı getirerek çoğaltmaya çalıştığını okudum. 6 ay sonra 24 tavşan 290 tavşan olmuş. Girişimcinin dediğine göre, Angora tavşanının tüyü, niteliğine göre tonu 50-100 bin dolar arasında alıcı buluyormuş. Bir tavşandan yılda 800-1000 gram tüy alınabiliyormuş.
O sıralar çok yüksek kazanç sağlayan bir iş olarak görülmüş ve başka girişimciler de alana el atmış. Anlaşılan işler hiç de umulduğu gibi gelişmemiş. İnternette bir yakınmaya rastladım. “Tavşan başına 800-1000 gram nerde, 400 gram bile almak zor” diye başlıyor, her bir tavşanla tek tek ilgilenmek gerektiğinden, pisliğinden kimse söz etmedi diye sürüyordu. Son yıllarda Ankara tavşanı çiftlikleri kurma yönelimi yok ki, bu konuda haber de yok. Keçilerden sonra tavşanlar da artık başka diyarlarda yaşıyor, ama Angora, yani Ankara adını yaşatmayı sürdürüyor.
Bu arada, , Sadri Ertem’in 1929 yılında Vakit gazetesinde tefrika edildikten sonra 1930 yılında kitaplaşan “Çıkrıklar Durunca” adlı romanı, SOFASOL’un 78. Sayısındaki Ankara keçisi yazımdan sonra yeniden yayımlandı. Ankara keçisinin neden ve nasıl yitirildiğini çok iyi anlatan, iyi yazılmış bir roman. Kor yayınlarından çıkan kitabı okumanızı öneririm.
1 Bkz.: SOLFASOL, sayı:78, Nisan-Mayıs 2018 2 Anılan yazıda dibe not düşmüştüm: “Öteki simgeleri: kedi, tavşan, armut ve de Ankara tavası”
;){kind=link}
Yorumlar (0)