Akıllı Şehirler- Güneş Enerjili Çöp Kutuları

Kim bilir, çok yakın zamanda yaratıcı ruhlu bir belediyenin önderliğinde Koca Göbekleri Ankara’da da görebiliriz belki.

 

Mutfağımdaki çöp torbasının ağzını bağlayıp dışarı her çıkarışımda çevreye verdiğim zararı düşünmeden edemiyorum. Yediğim, içtiğim, giydiğim, okuduğum herşey benim için bir yaşam ve zevk kaynağıyken, doğa için başa çıkılması gereken kilolarca, metreküplerce çöp anlamına geliyor. Belediyeler içinse yüksek maliyetlerle toplayıp taşıyıp depolamaları gereken katı atık.

 Kentlerdeki nüfusun devam eden artışı ve hızla değişen tüketim alışkanlıklarımız nedeniyle Türkiye’deki belediyelerin kentsel katı atık yönetimi konusundaki arayışları aciliyet kazanmış durumda. Bugüne kadar uygulamaya konan çözümler atık üretim noktasında ayrıştırma/geri dönüşüm ile depolama alanlarında kullanılan teknolojilere odaklanıyor. Katı atık toplama ve taşıma ise büyük oranda ülkemizdeki çözüm arayışlarının dışında kalmış bir alan. Maliyeti yüksek ve hava kirliliğinden gürültü kirliliğine çevreye ikincil etkileri yoğun olmasına rağmen. ABD ve Avrupa’ da birçok kentteyse katı atık toplama ve taşıma konusunda yeni yöntem ve teknolojiler bulma çabaları hızla sürüyor. Yakın zamandaki girişimlerden benim en çok ilgimi çeken Big Belly (Koca Göbek) Solar Çöp Sıkıştırma Sistemleri (www.bigbellysolar.com).

Genç bir girişimci olan Jim Poss tarafından 2003 yılında prototipi geliştirilen Koca Göbek Çöp Sıkıştırma Sistemi, özel yatırımcıların sağladığı sermayeyle birkaç yıl içinde başta Philadelphia olmak üzere ABD’de birçok kentte belediyeler ve özel şirketler tarafından yaygın olarak kullanılır hale gelmiş. Bugün örneğin Boston’ da şehir merkezindeki parklarda veya Harvard Üniversite kampüsünde dolaşırken birçok noktada Koca Göbeklere rastlamak mümkün. Koca Göbeği diğer çöp toplama ve ayrıştırma araçlarından ayıran iki temel özelliği var. Birincisi, güneş enerjisi kullanarak çöpü atıldığı yerde sıkıştırması. Böylece aynı büyüklükteki bir çöp kutusunun 4-5 katı daha büyük hacimde çöpü depolayabiliyor. Buna bağlı olarak da çöp taşıma maliyetini büyük oranda azaltıyor. İkinci özelliğiyse entegre bir yazılım programıyla her bir çöp kutusunun doluluk oranının gerçek zamanlı olarak merkezi bir sistemde görülebilmesi.

Bu şekilde çöpler ne çok geç, ne de çok erken toplanıyor ve çöp taşıma maliyetleri azaltılıyor. Daha da önemlisi, gerçek zamanlı bu veriler toplanıp analiz edilerek çöp kutularının sıklığı, mevsimsel kullanımdaki dalgalanmalar, çöp toplama yollarındaki gereken değişiklikler etkili bir şekilde tespit edilebiliyor. Koca Göbek tüm bu özelliklerinin yanı sıra çöp toplama sıklığını %80’lere varan oranlarda azaltarak belediyelerin kısa sürede büyük miktarlarda tasarruf etmesini sağlıyor ve kendi maliyetini yine kısa sürede karşılıyor. Örneğin 700 çöp kutusunun yerine 500 Koca Göbek konulduğu Philadelphia’da ilk yılın sonunda belediye 900.000 dolara yakın tasarruf etmiş. Akıllı bir ürün u'u geniş bir belediyecilik anlayışıyla buluşunca ortaya çıkabilen çözümleri görmek heyecan verici. Kim bilir, çok yakın zamanda yaratıcı ruhlu bir belediyenin önderliğinde Koca Göbekleri Ankara’da da görebiliriz belki.