Konya geriden beridir muhafazakar siyasetin kalesi olarak görülür. Aynı eksende İzmir ve Diyarbakır’la anılır. Farklı siyasal düzlemlerin ve okumaların yapılmamasının istendiği bir siyasal ortamda kategorilerden sadece birini temsil eder. Kültürel kodları itibarıyla değişmez, dönüşmez ve durağanlaşır. Belirli bir dilin ve söylemin nosyonudur. Kentin siyasal iklimi ve onun yarattığı tahakküm birkaç fazda belirir. En belirgini belediyecilik anlayışıdır. Muhafazakarlar tarafından yönetilen büyükşehir belediyesi ilçe belediyelerini yönetir. İlçe belediyelerinin organizasyon şeması içerisindeki gayri resmi pozisyonu büyükşehir belediyesinin müdürlükleridir. Bütün şehir yasasının geçmesi ve ilçe belediye başkanlarının Büyükşehir belediye meclisine dahliyle birlikte bu gayri resmi pozisyon belirginleşmiştir.
Belediyelerle belirginleşen hiyerarşi
Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi’nin üstünlüğünü göstermesiyle birlikte Konya’da büyükşehir ve ilçe belediyeleri arasındaki iletişim çalışmaları bir rol paylaşımını da getirmiştir. Sokaktaki herhangi bir çalışma büyükşehir ve ilçe belediyesinin bir çatışma alanına dönüşmez. AKP Genel Merkezi’ndeki ekipler hiyerarşisinin Konya yerelinde daha sıkı uygulandığını belirtmek gerekir. Sınırlarını aşan, yoldan çıkan; seçimlerde ve kongrelerde büyükşehir belediyesine bayrak açan kimse yoktur. İlçeleri yöneten ekiplerin Ankara’daki bağlantılarının gücü dahi kentte bir “olağan dışı” durum yaratmaz. Saat 20.00’dan sonra sokaktan çekilen bir kenti yönetmek kadar kendisine biçilen misyon nedeniyle parti içi ilişkileri yönetmek de kolaydır yerel yöneticiler için.
Kitle örgütleri doğrudan AKP’ye bağlı
Kentteki herhangi bir adli veya toplumsal olay Türkiye’de toplumsal muhalefetin unsurları tarafından Konya’nın yerleşik toplumsal pozisyonuyla açıklandığında; “zaten” mertebesine indirgendiğinde kentin AKP tarafından yönlendirilen veya yönetilen kitle örgütlerinin içe doğru gömülerek ortaya koydukları performans bu kentte yaşayan yurttaşların toplumsal muhalefet tarafından dışlandığı veya kategorize edildiği bir sorunu doğuruyor. Yurttaşlar bu bağlamda taraf seçmeye zorlanıyor. Elbette mekansallık bir kez daha kazanıyor ve AKP’den uzaklaşma eğilimi “Konyalı olmakla” birlikte belirli şartlar altında AKP’ye tekrar yakınlaşıyor. Zaten AKP, çok gerilemesine rağmen halen kenti tutabiliyor, hatta yerel seçimlerde beş ilçeyi CHP’ye kaybetmelerine rağmen tahakküm siyasetini kotarabiliyor. Toplumsal muhalefetin bu perspektifi değişmedikçe CHP tarafından temsil edilen 150 bin seçmenin siyasal bir merkez; dahası hegemonyaya karşı hegemonya kurması imkansız hale geliyor. Üstelik son yerel seçimde CHP’nin kazandığı beş ilçenin en yakını dahi kent merkezine en az 1 saat uzaklıkta. Bu sosyolojik olarak yaşanması gereken bir kırılmanın çokça gecikmesine neden oluyor. Yani AKP için tehlike halen uzakta.
Bütün bunların yanı sıra Meram, Selçuklu ve Karatay merkezli büyük bir sosyolojik dönüşümün ilk kıvılcımları ortaya çıktı. Konya uzun süredir üniversitelerin etkisiyle birlikte toplumsal muhalefetin ateşini pek çok evin içine kadar taşımayı başardı. CHP’nin güçlü mitinginin öncesini bilenler Alaaddin çevresinden Mevlana’ya, Meram’dan Anıt’a kadar pek çok lokasyonda kafe ve restoranların içindeki dönüşümü izliyorlardı. Üstelik bu dönüşüm AKP’den sonraki bir durak olan “Konyalı” Davutoğlu’nun partisini de epeyce geçti. Kendini CHP’de ve ufak ufak sosyalist partilerde buldu. Kente gelen üniversite gençliğinin hırçın olmayan hali de bu dönüşüm sürecine bir reaksiyon oluşmasını engelledi. Kolektif bir akıl Konya sokaklarında usul usul ilerliyor.
Rant ilişkileri yeni bir kırılmanın eşiğinde
Konya yerel siyaseti ise bu büyük dönüşümü çoğunlukla sosyo ekonomik ilişkiler üzerinden okumaya devam ediyor. Mekanların hızla dönüşmesi ve merkez ilçeler arasında en yavaş şekilde dönüşen Karatay’daki bir AVM’nin inşası bunun en somut göstergesi oldu. Uzun yıllardır kentin AVM’si Kule Site’yi ziyaret eden müşteri profilinin bir anda değişmesi ve görece uzakta kalan Meram’a kadar geniş bir alandan ziyaretçi alan “enntepe AVM” yeni bir iç çekişmenin simgeleri oldular.
Bu yeni iç çekişmenin adımları ise şunlar oldu: Konya’da geriden beridir milli burjuvazinin temsilcisi tek başına İş Bankası’ydı. Kentteki diğer bankalarla kıyaslandığında en büyük mevduatın İş Bankası’nda tutulduğu belirtilirdi. Bunun dışında kalan bütün sermaye blokları bir şekilde Konya’nın yerel sermayesiyle işbirliği kurarak kentte çadır açabiliyorlardı. Kule Site’nin perakende sektöründe temsil ettiği şey de buydu zaten. Ancak AKP’li olduğu bilinen “Enntepe AVM” kısa süre önce kentte büyük bir inşaata başladı. Açık hava AVM ve rezidans modeli inşa eden Enntepe yönetimi görkemli açılışından kısa süre önce UKOME kararlarıyla gündeme geldi. Kentte hiçbir itiraza izin vermeksizin pek çok cadde ve trafik yönü bir anda Enntepe’ye yönlendirilmeye başlandı. Enntepe AVM ve Kule Site arasındaki dikey caddelerin birbiriyle olan bağlantısı kesildi. Gidiş yolları sağa doğru yönlendirildi. Enntepe istikametinden Kule Site istikametine gitmek isteyenlerin iki büyük yolu yatay olarak geçmesi ve sinyalizasyon nedeniyle pek çok defa ışıkta durması gerekiyordu. Aralarındaki mesafe araç güzergahıyla üç kat artırıldı. Kule Site büyük bir darbe aldı. Ancak Enntepe AVM için işler böyle ilerlemedi. Ankara Caddesi’nden gelen ve kentin merkezine giden iki yol da bir şekilde Enntepe'nin önünden geçiyordu. Üstelik merkez ilçe Karatay’ın büyük mahallelerine gitmek için Enntepe’nin yanına ve otopark girişinin olduğu arkasına çıkan bir yönlendirme yapıldı. Artık Enntepe AVM’nin üzerindeki bütün reklam tabelalarını görmeden Konya’ya girmenin bir yolu yok.
* Yeni trafik düzenlemesine göre Kule Site AVM yönünden Enntepe AVM yönüne gitmek istendiğinde mesafe 1,5 km. Tersi yönde ise mesafe iki katına çıkıyor.
İlçe idaresinin rahatsızlığı
Ancak yeni rant ilişkileri muhafazakar siyasetle karşılaşınca bazen rahatsızlıklar da gündeme gelmiyor değil. Örneğin Ankara Etimesgut’ta dönemin MHP’li belediye başkanı Optimum AVM içine mekan açan kentin ünlü firması Newcastle Pub’ı defalarca kez taciz etmiş, pub’ın sahipleri çareyi Etimesgut’taki dükkanlarını kapatmakta bulmuştu. Benzet bir durum Enntepe’deki “İstanbullu" Huqqabaz’ta yaşandı. Karatay Kaymakamlığı çeşitli tacizlerin ardından Konyalı bu “cüretkar” mekana kapalı alanda tütün ürünleri tüketildiği gerekçesiyle bir ceza kesti. Huqqabaz ise kapısına astığı bir notla bu cezayı göstererek bir süre ticari faaliyette bulunmayacağını belirtti. Üstelik Huqqabaz, Enntepe AVM’nin “karizmasını” Konyalı orta sınıflara göstereceği kadar vitrinde duran bir mekan. Ve mekanın bu direnişi şimdiden AVM’ye zarar vermeye başladı bile.
Türkiye büyük bir sosyolojik değişim sürecinin içinden geçiyor. Konya kesintiye uğramazsa 20 yıl sonra muhafazakar siyasetin değil, bu sosyolojik değişimin simgesi olarak belirginleşecek. Ancak kentteki siyaseti inşa etmek ve sosyolojik değişimi hızlandırmak gerekiyor. İçindeki aktörleriyle umut dolu, dışarıdan bakıldığında kategorilere boğulmuş, temas edenler açısından bakıldığında mücadele etmeye değer bir kent Konya.
Sadece Enntepe AVM-Kule Site kapışmasına terk edilmeyecek kadar önemli bir kent.
;){kind=link}
Yorumlar (0)